فیفا در جام‌جهانی 2014 برزیل از فناوری GoalControl برای تشخیص عبور توپ از دروازه استفاده خواهد کرد
فوتبال! یکی از رشته‌های ورزشی است که ورای نام آن صنعتی چند صد میلیارد دلاری قرار گرفته است. کمتر از چهل روز دیگر نبض جهان در برزیل خواهد تپید و سرزمین فستیوال‌ها این بار میزبان بزرگ‌ترین گردهمایی ورزشی جهان است. با توجه به پیشرفت روزافزون فناوری‌های رایانه‌ای و همچنین حساسیت و پرطرفدار بودن این ورزش، نزدیکی این دو حوزه اجتناب‌ناپذیر است. از این‌رو در روز‌های منتهی به جام جهانی در سلسله مطالبی به بررسی آخرین اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها، دستاوردها و فناوری‌های موجود در دنیای فوتبال، خصوصاً جام‌جهانی 2014 برزیل خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید تا جام‌جهانی فوتبال را از پنجره‌ی زومیت نظاره کنید.
گُل، کلمه‌ای ساده و دو حرفی است، اما در فوتبال سرچشمه‌ی بسیاری از اتفاقات است. قهرمانی، حماسه‌آفرینی، افتخار، اشک، لبخند، سرخوردگی، غرور، خوشحالی همه زاده‌ی این کلمه‌ی دو حرفی در دنیای فوتبال هستند. از این‌رو پراهمیت‌ترین موضوعی که حساسیت فراوانی نیز در این ورزش دارد، عبور توپ از خط دروازه است. تاکنون سرنوشت بسیاری از تیم‌ها در اثر اشتباهات داوری که قادر به تشخیص عبور توپ از خط دروازه نبوده‌اند، عوض شده است.
شاید بزرگ‌ترین و آخرین این اشتباهات که منجر به ایجاد فشار زیادی روی فیفا به موجب عدم استفاده از سیستم‌های‌هوشمند شد، گل صحیح فرانک لمپارد در بازی انگلستان مقابل آلمان بود که اگر داور آن را می‌پذیرفت، به نوعی سرنوشت بازی و شاید کل جام تغییر می‌کرد. اما در جام‌جهانی پیش‌رو شاهد بروز چنین مشکلاتی نخواهیم بود یا حداقل چنین مسائلی به حداقل خواهد رسید، چرا که فیفا در مسابقات جام جهانی 2014 برزیل از فناوری جدیدی با نام GoalControl استفاده خواهد کرد. این اولین باری است که فناوری تشخیص عبور توپ از روی خط در مسابقات رسمی به کار گرفته خواهد شد.
ابتدا فیفا اعلام کرد که در جریان جام‌جهانی آتی از سیستم تشخیص عبور توپ از دروازه استفاده خواهد کرد. چندی پیش نیز فدراسیون جهانی فوتبال اعلام کرد که سیستم توسعه داده شده توسط آلمانی‌ها را در جام‌جهانی پیش رو مورد استفاده قرار خواهد داد.
توربان‌هافمن، یکی از فوتبالیست‌های پیشین شاغل در بوندس‌لیگا، لیگ فوتبال آلمان، از اتخاذ چنین تصمیمی توسط فدراسیون جهانی فوتبال استقبال کرده است. وی از فوتبال به‌عنوان یک تجارت بزرگ نام برده است.
فوتبال به واقع مجموعه‌ای از بازیکنان بزرگ نیست که پول‌های کلانی را به جیب می‌زنند، بلکه این ورزش یا به بیان بهتر صنعت در ردای ورزش در لایه‌های زیرین مجموعه‌ای از اسپانسرهای قدرتمند است که به امید مورد توجه قرار گرفتن برند خود به حمایت از تیم‌های فوتبال پرداخته‌اند. برای مثال می‌توان لیگ برتر انگلستان را نام برد که ۲۰ تیم حاضر در آن میلیاردها دلار ارزش دارند.
سیستم پردازش تصاویر سه بعدی
فیفا برای انتخاب گزینه‌ی نهایی خود با چهار سیستم‌هوشمند برای تشخیص عبور توپ از خط دروازه روبرو بود که شامل Hawk-Eye از انگلستان، Cairos Technologies از آلمان، GoalRef و GoalControl بودند. فیفا از میان این چهار سیستم، GoalControl را برگزیده و گواهی خود را برای استفاده از آن در ورزشگاه‌ها و مسابقات فوتبال به این فناوری اهدا کرده است.
GoalControl از 14 دوربین تشکیل شده که شامل هفت دوربین برای هر دروازه است که زیر سقف ورزشگاه‌های برگزاری بازی جاسازی می‌شوند. این سیستم با بهره‌گیری از دوربین‌های تعبیه شده و همچنین یک نرم‌افزار اختصاصی موقعیت توپ در اطراف دروازه را شبیه‌سازی می‌کند.
Dirk Broichhausen نحوه‌ی اطلاع رسانی این سیستم را اینگونه تشریح کرده است:
این سیستم قادر است تا در صورت عبور توپ از خط دروازه، سیگنالی را ایجاد نماید که این سیگنال با بهره‌گیری از ساعتی که داور روی دست خود دارد در کسری از ثانیه به اطلاع وی می‌رسد.
در هر ثانیه این ۱۴ دوربین قادرند تا ۵۰۰ فریم که در حجمی در حدود ۲ گیگابایت دارد را ثبت کرده و از طریق کابل‌های نوری به ۱۵ کامپیوتر انتقال داده می‌شوند.
با وجود چنین سیستمی بازهم اتخاذ تصمیم نهایی برعهده‌ی داور نهاده شده و این سیستم به‌عنوان یک روش کمکی در اختیار داوران قرار خواهد گرفت.
سیستم‌های دیگری که در اختیار فیفا قرار گرفته بودند پیش از این مورد توجه سایر رشته‌های ورزشی قرار گرفته‌اند. برای مثال می‌توان به Hawk-Eye یا چشم شاهین اشاره کرد که توجه طرفدارانی را در تنیس به خود جلب کرده است.
Hawk-Eye از سال 2005 در میادین تنیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهره‌گیری از شمار بالایی از دوربین‌ها، همچنین شبیه‌سازی مسیر توپ پس از شلیک آن توسط بازیکنان تنیس، این قابلیت را در اختیار داوران قرار داده است تا بازی‌ها را بدون شک و شبهه‌ای قضاوت نمایند.
استفاده از سیستمی مبتنی بر سنسورها در خط دروازه
انستیتو Fraunhofer آلمان که در مورد طراحی و تولید مدارهای مجتمع فعالیت می‌کند، سیستمی را توسعه داده است که کارکردی مشابه سیستم‌های RFID مورد استفاده در فروشگاه‌ها دارد که به منظور ممانعت از سرقت اموال استفاده می‌شود. براساس الگوی کاری این سیستم، میدان مغناطیسی در اطراف دروازه ایجاد می‌شود و زمانی که توپ از خط دروازه عبور می‌کند، سیگنالی مبنی بر وردو توپ به دروازه به داور ارسال می‌شود.
در فناوری مربوط به استفاده از میدان مغناطیسی، یک توپ مخصوص با بهره‌گیری از ساختاری مسی مورد استفاده قرار می‌دهد. در صورتی که توپ وارد میدان مغناطیسی دروازه گردد، در اینصورت موقعیت توسط ساعت مچی داور به اطلاع وی می‌رسد.
چهارمین سیستمی که گواهی استفاده از آن توسط فیفا صادر شده، سیستم GLT است که توسط Cairos Technologies توسعه داده شده است. این سیستم شبیه به سیستم Fraunhofer بوده و تفاوت اصلی بین این دو سیستم در کابل‌های الکتریکی است که برای ایجاد میدان مغناطیسی در زیر زمین دفن می‌شوند. در این فناوری به جای استفاده از رشته‌های مسی در ساختار توپ، یک تراشه در آن کار گذاشته می‌شود.
تمامی این فناوری‌ها مطمئناً روی بازی‌ها تاثیرگذار خواهند بود. اما آیا این فناوری‌ها همچون Hawk-Eye که در تنیس تاثیر گذاشته بود، روی بازی فوتبال نیز موثر خواهد بود؟
از سال 2005 بازیکنان تنیس می‌توانند در صورت داشتن اعتراض، دست خود را بالا ببرند تا موقعیت مورد نظر دوباره بازبینی شود، درصورتی که اعتراض بازیکن به حق باشد، امتیاز به وی واگذار می‌شود و در غیر اینصورت بازی به ترتیب گذشته پیش خواهد رفت.
اما توربان هافمن در این مورد نظر متفاوتی دارد:
باید حد و حدود استفاده از این سیستم‌ها نیز مشخص گردد. باید این فناوری‌ها به‌عنوان یک سیستم کمکی مورد استفاده‌ی بازیکنان قرار بگیرند.
نظر شما در این‌باره چیست؟ آیا فناوری‌های این چنینی می‌توانند به کیفیت بازی‌ها و داور کمک کنند؟
نظرات